Skip to content

ABITASAUN KOMUNITARIA

Polítika abitasaun Timor-Leste nian evolui liuhosi períodu istóriku oioin. Iha tempu portugés nia ukun, área urbana sira dezenvolve ho uma ne’ebé estruturadu. Iha okupasaun Indonézia nia okos, governu introdús projetu uma sira ne’ebé hanesan RSS (Ruma Sangat Sederhana) no PERUMNAS. Maibé, hafoin referendu 1999, krize polítika no militár estraga uma 40%, hodi halo ema rihun ba rihun sai hosi uma. Hafoin independénsia iha tinan 2002, dezafiu abitasaun mosu, tanba migrasaun urbana aumenta makaas no infraestrutura iha Dili ne’ebe sei falta, no mos vulnerabilidade klimátika. Iha tinan 2007, governu adopta Polítika Nasionál kona ba Abitasaun hodi asegura uma ne’ebé baratu, reziliente, no sustentável ba komunidade sira, liuliu iha área rurál sira

iha artigu númeru 58 Konstituisaun RDTL hateten: “Ema hotu-hotu iha direitu ba niaan rasik no ba nia familia, ba habitasaun ( ka uma ) diak ida ho luan ne’ebé naton, ho kondisaun Ijiene no konfortu, ne’ebé bele prezerva intimidade pessoal no privasidade familia nian.”. Tanba ne’e orientasaun no ajenda ba Programa Habitasuan Komunitária liu husi IX Governu Konstitusional nian mak hanesan tuirmai: Revee politika nasional ba habitasaun, tinan 2007 nian hodi dezenvolve Programa Nasional Habitasaun, ne’ebé inklui kestaun sustentabilidade, hodi garante, tuir prazu, habitasaun ne’ebé dignu ba Timor oan hotu ho asesu bee mos ho tanke rezervatóriu, instalasaun saneamentu individual (haris fatin), koziña ka dapur , eletrisidade ho nível konfortu ne’ebé tuir padraun modernu; Kria regulamentu hodi estabelese rekizitu mínimu, atu harii no asegura konstrusaun uma, hodi hadia kualidade habitasaun dignu; Haree didiak fali no reforma programa kona-ba Objetivu Dezenvolvimentu Miléniu (MDGs ) no Planu Estratéjiku Dezenvolvimentu ( PED 2015-2030); Kria no implementa pograma apoiu ba rehabilitasaun no konstrusaun uma hodi hadia kualidade hela fatin; Introduz tékniku modernu ho material konstrusaun ne’ebé tuir padraun ne´ebé iha no tuir kultura tradisaun ho klima Timor-leste, envolve partisipasaun komunidade lokal durante prosesu hotu; Halo estudu no implementa programa kona-ba promosaun atu harii uma husi investidores privadu sira, iha fatin foun, liu husi planu urbanizasaun ne’ebe planeadu no ho infrastrutura hotu ne’ebé hetan ona aprovasaun; Asegura akompañamentu permanente ba komunidade sira , relasiona ho maneira oinsá habitasaun bele akomoda animal hakiak. No mos forma no sensibiliza líderes komunitaáiu ho xefe familia kona-ba kestaun saude públika, ne’ebé asosia ho konvíviu (ka moris hamutuk ) ho animal. Promove polítika kona-ba habitasaun saudável, no bairu ne’ebé inovador no integradu; Fo apoiu ba komunidade, aldeia no suku sira kona-ba dezenvolvimentu habitasaun komunitária.

 

 

Days
Hours
Minutes
Seconds

Playlist

1 Videos

Transforma Moris Rurál ba Urbanu

Politika abitasaun komunitaria laos fornese de’it uma , maibe atu transforma área rurál sira ba espasu urbana ne’ebé planeadu ho di’ak liuhosi integrasaun

ORDENADU

Planeamentu espasu ne’ebé strukturado no di’ak

ORGANIZADU

Dezenvolvimentu atividade sira ho organizadu

URBANIZADU

Kria sentru atendimentu

AMIGAVEL BA AMBIENTE

Bairro matak no saudavel, hametin harmonia ho natureza

SUSTENTAVEL

Jestaun di’ak atu garante dezenvolvimentu duraduru no reziliente ba futuru

Área Foku Xave ba Transformasaun nian

Nesesidade Báziku sira: Asegura Espaisu sira ne’ebé bele hela no funsionál

IMPAKTU HOSI POLITIKA ABITASAUN KOMUNITARIA

HADI’A PADRAUN MORIS

Hadi’a padraun moris nian ho infraestrutura modern, uma ne’ebé reziliente, no saúde públika ne’ebé di’ak liu.

KRESIMENTU EKONÓMIKU

Urbanizasaun hasa’e investimentu, kriasaun empregu, no diversifikasaun ekonómika

REDÚS PRESAUN MIGRASAUN

Dezenvolvimentu rural ne’ebé estruturadu prevene ema barak mai iha Dili

SUSTENTABILIDADE AMBIENTÁL

Uza rai ne’ebé efisiente, espasu verde sira, no uma ne’ebé adapta ba klima

KOMUNIDADE FORTE

Urbanizasaun planeadu haburas estabilidade, seguransa, no governasaun local

DEZENVOLVIMENTU NASIONÁL

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Sed auctor turpis eu arcu sagittis, id sagittis justo suscipit.

Fasilidade Publiku ba Abitasaun Komunitária

Mini merkadu

Fatin ne’e konstrui hamutuk ho habitasaun Komunitária nian iha bairo foun ho nia funsaun atu uza ba aktividade ekonómiku, halo distribuisaun material, faan no hola sasan ba komunidade sira.

Sentru atendimentu saúde

Estabelesementu Postu saúde ba komunidade ho objetivu atu hakbesik saude no higene ba povu. Postu saude sei kompleta ho ekipamentu medisina aimoruk sira hodi hafasil tratamentu.

Kapeliña

Nu’udar fatin sagradu ba sarani sira ne’ebé fiar iha religiaun katólika hodi halo orasaun no adora ba Maromak.

Play ground

Infrastrutura sira ne’ebé konstrui ho modelu Jardim aprendizazem, seguru ho nia funsaun atu halimar ba labarik sira ne’ebé adapta ba mudansa klimatika, fahe zona ativu, siensia no teknologia no zona kreatividade ba labarik sira.

Kampu multi funsaun

Fasilidade ne’e instala iha habitasaun komunitária atu uza ba aktividade desportu oi-oin mak hanesan modalidade futsal, basketball no volley ball hodi dezemvolve talentu joven sira iha nivel komunidade.

Salaun multi funsaun

Fatin ida ne’ebé konstrui no pakote nesesidade kompletu ne’ebé asesivel ho bairo foun atu bele fasilita aktividade komunidade nian, bele uza ba enkontru komunidade, festa kazamentu, festa kultural, seminariu, formasaun no aktividade sira seluk tan.

Mortuariu

Hanesan fasilidade publiku ida ne’ebé MDRHC kria atu bele fasilita komunidade sira ne’ebé nia família mate hodi bele rai mate isin temporariamente to’o família foti mate isin hodi ba halot iha fatin ne’ebé identifikadu ona.

Kafetaria

Estabelementu kafetaria hanesan negosoiu ne’ebé MDRHC kria hodi hasa’e rendimentu ekonómiku no bele kria kampu servisu ba kuzineru/a, promove produtu lokál, hasa’e rendimentu ekonomia, Efetividade uzu tempu no energia, no garantia kualidade aihan.

Prosesu Implementasaun

Prosesu uma komunitáriu nian envolve etapa oioin, hosi planeamentu inisiál to'o jestaun ba tempu naruk, ho foku ba asesibilidade, inkluzividade, no sustentabilidade.

1

Planeamentu & Avaliasaun Nesesidade sira

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Sed auctor turpis eu arcu sagittis, id sagittis justo suscipit.

2

Pré-dezenvolvimentu & Selesaun Fatin

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Sed auctor turpis eu arcu sagittis, id sagittis justo suscipit.

3

Dezeñu & Finansiamentu

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Sed auctor turpis eu arcu sagittis, id sagittis justo suscipit.

5

Konstrusaun & Dezenvolvimentu

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Sed auctor turpis eu arcu sagittis, id sagittis justo suscipit.

5

Okupasaun & Jestaun

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Sed auctor turpis eu arcu sagittis, id sagittis justo suscipit.

Lian husi Benevisiario ba programa abitasaun Komunitaria

ema hotu iha direito hau hela fatin Dignu

Kria Ekuidade, Uma Ida iha Tempu Ida

Jennifer

Benevisiario

5/5

“Ha’u hein mudansa husi programa MDRHC, ami kontenti los ho programa Governu nian”

Jennifer

Benevisiario

5/5

“Ha’u hein mudansa husi programa MDRHC, ami kontenti los ho programa Governu nian”

Jennifer

Benevisiario

5/5

“Ha’u hein mudansa husi programa MDRHC, ami kontenti los ho programa Governu nian”

TOTAL PERSENTAJEN HOSI IMPLEMENTASAUN PROGRAMA ABITASAUN KOMUNITARIA

Habitantes
0 +
Satisfasaun Benefisiariu
0 /5
Total Komunidade Benefisiariu
0

Prontu atu muda ba Fatin foun ho liu husi Programa Abitasaun Komunitaria?

Bele Prinse Ami nia formatu iha link ne’ebe ami perpara ona

© 2025 Movely. All Rights Reserved.